Mleczan

tmp977d-1Część wytworzonego mleczanu pozostaje mięśniach, gdzie jest on akumulowany albo podlega utylizacji w toku przemian tlenowych. Uwolniony do krwi mleczan jest transportowany do serca, którego praca powoduje, że jest on rozprowadzany po całym organizmie do różnych tkanek, jak – wątroba, serce, nerki gdzie ulega absorpcji. Pewna jego część dociera też do kończyn górnych, dlatego możliwa jest ocena stężenia mleczanu w krwi pobranej z przedramienia, chociaż wysiłek jest wykonywany przez mięśnie kończyn dolnych.

Mleczan – Część mleczanu powstającego w aktywnych mięśniach jest przenoszona do krwi, pozostała gromadzi się w mięśniach i może być użyta jako paliwo do wytworzenia energii w obecności tlenu. Jeżeli intensywność wysiłku wzrasta, rośnie także produkcja mleczanu, zwiększa się jego koncentracja w mięśniach i krwi.

Mleczan uwalniany z mięśni do krwi jest przenoszony do serca. Tutaj krew z mięśni miesza się z krwią pochodzącą z innych, mniej aktywnych części organizmu, gdzie stężenie mleczanu jest niższe. Tak więc stężenie mleczanu w krwi opuszczającej serce jest niższe, aniżeli w krwi, która trafia do serca z pracujących mięśni. Ponieważ serce rozprowadza krew po całym organizmie, możliwy jest pomiar stężenia mleczanu w krwi pobranej z przedramienia, mimo iż wytwarzają go mięśnie kończyn dolnych. Jednakże stężenie mleczanu w krwi pobranej z przedramienia lub opuszki palca nie daje pełnej informacji o ilości produkowanego mleczanu, ponieważ mleczan w krwi został rozcieńczony, a jego część wykorzystana jako źródło energii przez aktywne mięśnie i inne tkanki.

Rysunek ukazuje dwóch graczy, u których stężenie mleczanu jest takie samo. Można by sądzić, iż ci dwaj piłkarze wytworzyli taką samą ilość mleczanu. To jednak nie jest prawda; piłkarz B wytworzył więcej mleczanu, ale tempo jego usuwania było u niego wyższe, niż u gracza A.

Gdy chcemy ocenić wielkość produkcji mleczanu na podstawie jego stężenia, należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden moment. Podczas krótkotrwałego wysiłku o wysokiej intensywności (2-10 s), duża ilość mleczanu nie jest uwalniana do krwi. Podczas badań stwierdzono, że w czasie 10–sekundowych wysiłków o maksymalnej intensywności, stężenie mleczanu w mięśniach wzrastało z 1 do 181 milimoli (mmol)/kg mięśnia. Jednakże stężenie mleczanu w krwi nie przekraczało 5 mmol/1. Jest więc teraz jasne, że stężenie mleczanu w krwi mówi jedynie o tym, że jest on wytwarzany. Natomiast o rzeczywistej wielkości jego produkcji można sądzić wyłącznie na podstawie pomiaru jego stężenia bezpośrednio w pracujących mięśniach.