Koordynacja nerwowo-mięśniowa

tmp9d65-1Jak mózg i system nerwowy komunikują się z mięśniami. Z mózgu informacja jest przenoszona do mięśnia przez nerwy, wskutek czego część mięśnia ulega skurczowi. Im większa liczba impulsów jest z mózgu wysyłana do mięśnia, tym większa liczba włókien mięśniowych ulega skurczom i tym większe napięcie powstaje w mięśniu. Także mięsień może wysyłać informacje do różnych pięter systemu nerwowego, skąd otrzymuje odpowiedzi (odruch).

Koordynacja nerwowo-mięśniowa – Mięśnie są aktywowane za pośrednictwem nerwów. Rysunek ukazuje podstawowe drogi komunikacji systemu nerwowego z mięśniami. Bodźce wychodzące z mózgu są kierowane poprzez włókna nerwowe do rdzenia kręgowego, a następnie innymi włóknami nerwowymi docierają do mięśni. Gdy bodźce dotrą do mięśnia następuje skurcz włókien mięśniowych.

W pracy systemu nerwowego można wydzielić dwa składniki: automatyczny i dowolny. Jeżeli dany ruch jest powtarzany wielokrotnie, stopniowo staje się on ruchem automatycznym. Wzorce ruchu są przechowywane w mózgu, gotowe do odtworzenia jeśli zajdzie potrzeba. Gra w piłkę nożną dostarcza wielu przykładów, jak ruchy dowolne stają się ruchami automatycznymi, np. podanie piłki wewnętrzną częścią stopy. Ucząc się tego nawyku ruchowego gracz musi być skoncentrowany, ale w miarę jego opanowywania staje się coraz pewniejszy i swobodniejszy, tak, że później, nawet w czasie meczu podania są wykonywane automatycznie. Czasami niezbędne okazuje się poprawienie ruchu poprzez trening. Gdy to nastąpi, może on być ponownie przechowywany w pamięci i wykonywany automatycznie. Zasadniczym celem treningu technicznego jest poprawa koordynacji i przekształcanie ruchów w automatyczne.

Mięśnie mogą kurczyć się także bez sygnałów z mózgu – na skutek odruchów, które pojawiają się gdy mięsień jest szybko rozciągany. Po rozciągnięciu mięśnia, komórki nerwowe w mięśniu komunikują się z komórkami nerwowymi w rdzeniu kręgowym, które wysyłają impulsy z powrotem do mięśni powodując ich skurcz. Odruch mięśnia czworogłowego uda można obserwować po szybkim uderzeniu w okolicę nieco poniżej rzepki.

Przykładem akcji w piłce nożnej opartej na odruchu jest lądowanie piłkarza po wyskoku do uderzenia piłki głową. Natychmiast po dotknięciu stopą podłoża w momencie lądowania, mięśnie czworogłowe uda ulęgają rozciągnięciu. To wyzwala odruch, który zapoczątkowuje skurcz mięśni, ażeby powstrzymać ich rozciąganie, a równocześnie dowolna aktywacja mięśni czworogłowych, wywołana sygnałem z centralnego systemu nerwowego, chroni piłkarza przed upadkiem podczas lądowania.